Yöresel Lehçe ve Şive bölümünün yapılmasındaki amaç, bu kelimelerin unutulmaması ve genç kuşaklara aktarılmasıdır.
Yöresel Lehçe ve Şive | Türkçe Anlamı | Cümle İçinde Kullanımı |
Abril | Nisan | Bu sene Abril yağışlı geçti |
Ağer | Eğer | Ağer yağmur çok yağarsa kötü |
Ağri | Eğri | Bu duvar Ağri olmuş |
Ağzına Ürkünmek | Dalga geçerek taklit etmek | Niye Ağzıma ürkünüyon |
Ahbın | Gümre | Ahbını döktünmü |
Alaf | Alev | Her tarafı Alaf sardı |
Aleyçik | Bağevi, Tarlaya yapılan kulube | Yemeğimizi Aleyçik,de yiyelim |
Alen | Bekle , Dur | Alen sana diyeceklerim var |
Aligopter | Helikopter | Az önce Aligopter geçti |
Asbap | Çamaşır | Asbapları derede yıkayalım |
Avara | Boş gezen | Ne Avara Duruyon çalışsana |
Avu | Zehir | Bu biber Avu gibi |
Bayahdan | Az önce | Otobüs Bayahdan geçti |
Bıldır | Geçen Yıl | Bıldır daha çok yağmur vardı |
Bibi | Hala | Bibimin 2 oğlu var |
Bidemlik | Tamamen , son vermek | Bu işi Bidemlik bitirelim |
Böğür | Karın boşluğu | Böğürüm çok ağrıyor |
Bunelek | Büyük sinek | Bunelek tutmuş gibi ne kaçıyon |
Cağ | Örgü şişi | Yeni bir Cağ aldım |
Camız | Manda | Camızlara su verdinmi |
Cılbak | Çıplak | Cılbak Cılbak nereye gidiyon |
Cılga | Dağ yolu, Patika | Şu Cılga,yı takip et |
Cicik | Meme | İneğin Cicikleri dolmuş |
Culuk | Hindi | Culuklara yem verdinmi |
Cücük | Civciv | 2 tane Cücüğü tilki kaptı |
Çalhama | Ayran | Buranın Çalhaması çok güzel |
Çalık | Topal | Bir bacağı Çalık biri geçti |
Çangal | Köpekler takılan demir tasma | Köpeğin Çangalı düşmüş |
Çapıt | Bez | 2 metre Çapıt aldım |
Çerçi | Eşşekle dolaşan satıcı | Bizim köye Çerçi Mahmut geldi |
Çıtak | Zayıf, Yakışıklı | Ahmetin Çıtak bir oğlu var |
Çiğit | Çekirdek | Elmanın Çiğidini çıkartda ye |
Çimmek | Yıkanmak | Irmağa gidelimde Çimelim |
Çipik | Alkış | Ben oynayım sen Çipik çal |
Çul | Yere serilen yolluk | Bugün Çulları yıkamam lazım |
Dıvrak | Küçük , Güzel | Alinin Dıvrak bir atı var |
Duluk | Yanak | Sıcakdan Duluklarım kızardı |
Ellaam | Sanırım, Galiba | Ellaam sen yeni geldin |
Essah | Gerçek, Sahi | Essah mı diyon |
Evrağaç | Ekmeği çevirmek için kullanılan alet | Evraağacı getirdinmi |
Fistan | Uzun kadın elbisesi | Ayşenin Fistanı çok güzel |
Gaylolmak | Razı olmak, kabul etmek | Atını vermeye Gayloldunmu |
Gayım | Sağlam | Gayım tut düşmesin |
Gırklık | Koyunların yünlerini kesmeye yarayan makas | Gırklıkları biledinmi |
Gilik | Küçük çörek yada ekmek | Gilikler pişmiştir |
Gozle sen | Şuna bak, Bak şuna | Gozle sen yine tren gelmedi |
Göğ | Yeşil , olmamış ,Gök | Elmalar Göğ koparma, Göğ gözlü biri |
Görki | Kimbilir | Ayakkabıyı Görki kaça aldı |
Gubaaz | Saçı dağınık | Senin kız iyice Gubaaz olmuş |
Gubarmak | Gururlanmak , Şişmek | Ne Gubarıyon yendin diye |
Gücük | Ocak ayı | Gücük ayında bol kar yağdı |
Güççük | Küçük | Güççük güççük çocuklar geldi |
Gümpür | Patates | Akşama Gümpür yemeği var |
Gündöndü | Ayçiçeği | Gündöndüler açtı |
Habire | Sürekli , Devamlı | Günlerdir Habire yağmur yağıyor |
Hapmak | Kapanmak, Çökmek | Evin damı hapdı |
Hayat | Evin girişi, Antre | Kirli ayaklarınla Hayat,a girme |
Hecmadaalse | Hiçdeğilse , Bari | Hecmadaalse sen gel yardıma |
Herk | Sürülmüş tarla | Yukarı tarlayı herk etmeye gidicem |
Hinkirmek | Sümkürmek, Burun,u temizlemek | Bi Hinkirde gel |
Hoğlamak | Saldırmak | Köpek üzerime Hoğladı |
Irgalama | Sallama | Beşiği Irgalada çocuk uyanmasın |
Irgat | Tarlada çalışan işçi | 5 tane Irgat getirdim |
İcar | Kira | Tarlayı İcar,a verdim |
İçlik | Atlet | İçliğimi yıkadınmı |
İlistir | Metal kevgir , Süzgeç | İlistiri getirde şunu süz |
İşmar | İşaret ( Gözle işaret ) | Sen İşmar et ben gelirim |
Keşik | Sıra | Su Keşiği bugün bende |
Kimirtlek | Gırtlak | Koyunun Kimirtleğinden yakalamış |
Kişiflemek | Gözetlemek ,Seyretmek | Aliyi sen Kişifle |
Kizir | Her işe karışan | Sen ne karışıyon Kizirimmisin |
Maççolmak | Sinir olmak | Bekleye bekleye Maççoldum |
Mağrim | Madem , Meğer | Mağrim gönlün yoktu gelmeseydin |
Malamat | Rezil | Yenilince herkese Malamat olduk |
Mayıs | Taze Gübre | Her tarafı Mayıs kokusu sardı |
Mısmıl | Düzgün | Mısmıl tut düşmesin |
Möhkem | Düzgün , İyi | Ali çok Möhkem bir adam |
Mudara | İdareten duran | Dikkat et zaten Mudara duruyor |
Müzümsüz | Patavatsız | Senin kadar Müzümsüzünü görmedim |
Nefaat | Ne zaman | Tren Nefaat geçti |
Öksemek | Özlemek | Köyümü çok Öksedim |
Öndüç | Ödünç | Atını Öndüç verirmisin |
Öz | Küçük dere | Çok yağmur yağdı Öz taştı |
Palan | Semer , Eyer | Eşşeğin Palanını bağladınmı |
Palapoş | Üstü başı dağınık | Amma Palapoş adamsın |
Pangınot | Para | Bu ineğe 50 Pangınot verdim |
Partal | Yalan | Ahmet çok Partalcı biridir |
Peş | Bir çeşit soba | Peşe çörek attım |
Pinnik | Kümes | Pinniğin kapısı kırılmış |
Seyip | Sahipsiz | Çayırda Seyip bir at var |
Somun | Ekmek | 3 tane Somun aldım |
Şamar | Tokat | Şamarı yiyince uslandı |
Şaplak | Tokat | Şaplak yemeyince durmayacak |
Şikirsiz | Çirkin ,Suratsız | Şikirsiz bir oğlu var |
Şişek | Genç erkek koyun | 50 tane Şişek aldım |
Şuncaaz | Küçüçük , Az | Şuncaaz şey için o para çok |
Tar | Tavukların üzerinde durduğu ağaç | Kümese yeni Tar yapmak lazım |
Tavatır | İyi, Güzel | Bu ev Tavatır olmuş |
Tavsur | Taklit | Çok güzel Tavsur yapıyor |
Teşt | Büyük Leğen | Teşt delinmiş yenisini almak gerek |
Tokmalanma | Çok yemek yiyip rahatsız olmak | Çok yeme tokmalanacaksın |
Tuman | Don | Tumanın sökülmüş |
Tummak | Dalmak | Suya Tumalım |
Uraklı | Kötü , İşe yaramaz | Amma Uraklı adamsın sen |
Urün | Gizli , Saklı | Urün gel kimse görmesin |
Usanmak | Bıkmak | Beklemekten Usandım |
Usukmak | Uslanmak, Akıllanmak | Dayağı yiyince Usukdu |
Ürolüğün | Geçen gün | Ankaradan Ürolüğün gelmiş |
Yağlık | Mendil | Yağlığım düşmüş gördünmü |
Yalloz | Yalaka | Amma Yalloz adam |
Yanıç | Yengeç | Irmakda çok Yanıç var |
Yavuz | Yaramaz, Saldırgan | Benim köpeğim çok Yavuz |
Yeğnik | Hafif | Bu eşya çok Yeğnik |
Yuha | Derin olmayan | Burası Yuha burada yüzebilirsin |
Yumuş buyurmak | İş buyurmak | Yumuş buyurdum yapmadınmı |
Zaar | Küçük köpek | Bu Zaar çok sadık |
Zaharki | Demekki, Herhalde | Zaharki tren gelmeyecek |
Zahmeri | Kış | Bu sene Zahmeri çok sert geçti |
YÖRESEL DEYİMLER
Avucuma ne osurdunki , burnuma ne dutuyum |
Doğmamış çoçuğa don biçiyon |
Düğününde Halburla su çekerim |
Dutulmuş Dilki gibi ne bakıyon |
Elin ipiynen kuyuya inilmez |
İtinen bir çuvala girilmez |
Köpeksiz köyde değneksiz geziyon |
Nerden geliyor bu yoğurdun bolluğu |
Yayladaki yoğurda mantı kesiyon |
Yırtık dondan çıkar gibi çıkma |
Abdalın karnı doyunca gözü yolda olur |
Kılavuzu karga olanın burnu bokdan çıkmaz |
El elin eşeğini türkü çağırarak arar |
Eşek çamura çökünce yol gösteren çok olur |
Kurt kocayınca itin köpeğin maskarası olur |
İt ite itte kuyruğuna buyurmuş |
Tosbağa kabuğundan çıkmış da kabuğunu beğenmiyor |
Kul bunalmayınca hızır yetişmezmiş |
Harmana giren porsuk dirgen yemeden çıkmaz |
İti döve döve davara salarsın ,uluya uluya kurt getirir |
Yavuz itin yarası eksik olmazmış |
SAHTE YEMİNLER
Yıkık duvar başıma uçsunki |
Ölmüş karga gözümü oysunki |
YEMİNLER
Tövbe iki ışığım kesilsinki |
İmam Hüseyin taş kessin |
Yalanım varsa kelp olayım |
Yalanım varsa duvarlar dibinde kalayım |